Μια νέα «εργαλειοθήκη» για τους Ευρωπαίους δημοσιογράφους παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο με στόχο τη διαχείριση και αντιμετώπιση της ρητορικής του μίσους, ενός φαινομένου, που δεν είναι νέο, αλλά τα τελευταία χρόνια επιτείνεται έχοντας στον πυρήνα του το μεταναστευτικό, την προσφυγική κρίση και τη στάση των ευρωπαϊκών χωρών απέναντι στα θέματα αυτά. Η εργαλειοθήκη με τίτλο «Reporting on Migration & Minorities», δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος RespectWords (www.respectwords.org), με τη συμμετοχή της ΕΡΤ μαζί με άλλους έξι ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς- EMARTv (Ισπανία), Radio Dreyeckland (Γερμανία), Civil Radio (Ουγγαρία), NEAR FM (Ιρλανδία), Radio Popolare (Ιταλία), Radio Student (Σλοβενία) και με εποπτεύοντα οργανισμό το International Press Institute-IPI (Αυστρία). Πρόκειται ουσιαστικά για μία δέσμη προτάσεων, ένα εγχειρίδιο καλών πρακτικών που έχει «χτιστεί» πάνω στους ευρωπαϊκούς δημοσιογραφικούς κώδικες δεοντολογίας αλλά φιλοδοξεί να τους πάει ένα βήμα παραπέρα με τα εργαλεία που προτείνει, εξισορροπώντας το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου με την ανάγκη προστασίας όλων των ανθρώπων, και ειδικά των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων από τη ρητορική του μίσους. Είναι το συλλογικό αποτέλεσμα σεμιναρίων που διοργανώθηκαν από τους εταίρους του προγράμματος για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι σε κάθε χώρα στην κάλυψη θεμάτων σχετικών με πρόσφυγες, μετανάστες και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ενώ αναλύθηκαν θέματα που αφορούν στην ισλαμοφοβία, στον αντισιμιτισμό και στους Ρομά. Ενδεικτικά ορισμένα από τα θέματα που προσεγγίζονται στο εγχειρίδιο είναι: η ορθή χρήση της γλώσσας, οι διαφοροποιημένες επιλογές που έχουν οι δημοσιογράφοι έντυπων μέσων ή ιστοσελίδων ανάλογα και με τον ρόλο τους (αρθρογράφος, σχολιαστής, ρεπόρτερ, συντάκτης) σε σχέση με αυτούς που εργάζονται στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο, διαφορές στην προσέγγιση κατά τη διάρκεια ζωντανών ή μαγνητοσκοπημένων/ηχογραφημένων εκπομπών, διαχείριση θεμάτων έκτακτης επικαιρότητας και κρίσεων. Υπογραμμίζεται επίσης η ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στη διαχείριση της ρητορικής του μίσους στα online media και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης των δημοσιογραφικών οργανισμών. Η έντυπη έκδοση στα αγγλικά παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες σε δύο ειδικές δράσεις με συμμετοχή ευρωβουλευτών, δημοσιογράφων, εκπροσώπων παρατηρητηρίων και ΜΚΟ. «Εκτός από έναν ηθικό κώδικα κατά του ρατσιστικού μίσους για τα ΜΜΕ, χρειαζόμαστε έναν αντίστοιχο κώδικα και για τους πολιτικούς και τις πολιτικές δυνάμεις, αυτές τουλάχιστον που δεσμεύονται από τις διεθνείς και τις ευρωπαϊκές συνθήκες» ανέφερε χαρακτηριστικά η ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Κωνσταντίνα Κούνεβα, η οποία συμμετείχε στην παρουσίαση, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει ελπίδα πως ο διχαστικός και φασιστικός λόγος δεν θα κερδίσει έδαφος. Κλείνοντας την παρέμβαση της επισήμανε: «Όσο υπάρχουν πολιτικές και πολιτικοί που βάζουν στο κέντρο της προσοχής τους τον άνθρωπο, την καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων, θα εκλείπει αυτό το φαινόμενο. Κι αυτό είναι το δικό μας καθήκον και η υποχρέωση μας εδώ στο Ευρωκοινοβούλιο». «Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε να επιβάλουμε δημοσιογραφική συμπεριφορά. Αντιθέτως. Καλούμε τους συναδέλφους δημοσιογράφους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση να διαβάσουν το εγχειρίδιο καλών πρακτικών με την προσδοκία να τους φανεί χρήσιμο, και να το υιοθετήσουν ως εργαλείο που θα τους διευκολύνει στη δουλειά τους» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γκιγιόμ Μπατό, επικεφαλής του προγράμματος RespectWords, για το δίκτυο EMARTv της Ανδαλουσίας. Και εξηγεί ότι το RespectWords προτείνει στους Ευρωπαϊκούς δημοσιογραφικούς οργανισμούς, να κοινοποιήσουν την εργαλειοθήκη σε όλη την κλίμακα της ιεραρχίας τους ώστε να ενσωματωθεί στους ήδη εφαρμοζόμενους κώδικες. Η εργαλειοθήκη του RespectWords ενισχύεται από έναν διαδραστικό χάρτη (www.respectwords.org) με πληροφορίες, που ανανεώνονται τακτικά, για το προσφυγικό/μεταναστευτικό και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Σύντομα δε, θα υπάρχει διαθέσιμη η ψηφιακή έκδοση του «Reporting on Migration & Minorities», στις γλώσσες των συμμετεχουσών χωρών, εμπλουτισμένη με στοιχεία που αφορούν στην κάθε χώρα ξεχωριστά. Από το Δεκέμβριο ξεκινά η κοινή ραδιοφωνική και τηλεοπτική εκστρατεία του RespectWords με ειδικές εκπομπές, βασισμένες στις καλές πρακτικές διευρύνοντας τη συζήτηση για την αντιμετώπιση της ρητορικής του μίσους στην κοινωνία και τα ΜΜΕ. «Οι δημοσιογράφοι έχουν κάθε δικαίωμα να θέτουν δύσκολες ερωτήσεις παρουσιάζοντας όμως το κάθε θέμα στην ολότητά του, με ισορροπημένη κάλυψη των γεγονότων και των απόψεων των εμπλεκόμενων πλευρών. Δεν έχουν όμως το δικαίωμα να πυροδοτούν βία κατά τρίτων, συχνά δε και κατά των ιδίων, ενισχύοντας εκούσια ή ακούσια το αφήγημα της ρητορικής του μίσους. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσεις ένα τέτοιο φαινόμενο είναι να διαθέτεις τα κατάλληλα εργαλεία» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ειρήνη Γιανναρά, συντονίστρια του RespectWords για την ΕΡΤ.
Comments