Η περίπτωση της εργένισσας στις μέρες μας συναντιέται συχνά. Πόσα έχει να αντιμετωπίσει από τον περίγυρο της; Ποίοι λόγοι την ωθούν να φύγει από τη πατρική ή συζυγική προστασία;
Μοναξιά και ωριμότητα
Όταν βρισκόμουνα ακόμη στην εφηβεία και ζούσα με τους γονείς μου, παρόλο που δεν είχα σοβαρά προβλήματα μαζί τους, ονειρευόμουνα συνέχεια τη στιγμή που θα κατόρθωνα ν' αποκτήσω ένα δικό μου χώρο.
Ιδιαίτερα αργότερα με ένα διαζύγιο στο χέρι, το θέμα αυτό είχε μυθοποιηθεί μέσα μου, ίσως γιατί γνώριζα καλά εκ των προτέρων την αντίδραση που θα συναντούσα, ίσως γιατί το να ζήσω 'μακριά' από τη "οικογενειακή εστία" συμβόλιζε για μένα την κατάκτηση της ελευθερίας, της αυτάρκειας και της ίδιας της ωριμότητας. Αλλά, όλα τούτα, αποκτημένα δίχως κόπο και πόνο, εύκολα και γοητευτικά.
Κι' όταν περνούσε μέσα από το μυαλό μου η ιδέα κάποιας δυσκολίας, αυτή ήταν το πολύ, πολύ μια οικονομική δυσχέρεια, την οποία σίγουρα θα ξεπερνούσα με περισσότερη δουλειά, άντε και με κανένα δάκρυ!
Βέβαια, τώρα όταν βάζω τα βράδια το κλειδί στο άδειο, σκοτεινό μου σπίτι, ιδιαίτερα όταν δεν είναι ο γιος μου να με περιμένει, και καμιά ανάσα δεν το ζωντανεύει εκτός από τη δικιά μου, όταν δεν έχω την ευκαιρία να γκρινιάξω λίγο με τους γονείς μου λόγω των παρατηρήσεων που θα μου κάνουν, έρχονται στιγμές που, θέλω τη ζεστασιά κάποιου ανθρώπου δίπλα μου, νιώθω τη ζωή μου κρύα και την περίφημη μου ελευθερία ανώφελη…
Άλλοτε όμως πάλι, αναλογίζομαι όσα κέρδισα στη καθημερινή μάχη με τη μοναξιά και τις δυσκολίες. Αυτή την ιδιαίτερη μάχη με τον εαυτό μου που δεν θα μπορούσα να τη κάνω μέσα στην οικογενειακή θαλπωρή.
Η μεγάλη απόφαση
Η εξομολόγηση αυτή, εάν ακουγόταν χρόνια πριν, σίγουρα θα αποτελούσε είδηση για τον οικογενειακό περιβάλλον αφού θα ήταν ένα ισχυρό σοκ για την εποχή. Ωστόσο ο κόσμος όλο και προχωράει προς τα εμπρός, κι ας του βάζουν, η άγνοια και ο σκοταδισμός εμπόδια και είναι πολύ εύκολο για μια νέα γυναίκα να αναγγείλει την απόφαση της. Έτσι ο όρος "εργένης" έχασε πια για τα καλά το αποκλειστικό αρσενικό του γένους. Τόσο η Λεμεσός όσο και η Λευκωσία σ' αυτή τη μικρή Κύπρο με την κλειστή κοινωνία έχουν γεμίσει με διαμερίσματα και στούντιο που είναι γεμάτα με εργένισσες!
Η αντίδραση της οικογένειας
Βέβαια εξακολουθεί να είναι δύσκολο για ένα κορίτσι να φύγει από το σπίτι του, αμαχητί, για να ζήσει μόνο, ακόμη και αν ανήκει σε προοδευτική οικογένεια. Γιατί…. " εντάξει και η κόρη πρέπει να βγαίνει και να έχει και το δεσμό της, φυσικό είναι μπήκαμε στον 21 αιώνα, αλλά μέσα στα όρια της ευπρέπειας! Τι την εμποδίζει το σπίτι ή είναι για να μας σχολιάζει ο κόσμος;"
Και φυσικά στο " στόμα του κόσμου" προσκρούει κάθε καθωσπρέπει οικογένεια που δεν μπορεί να καταλάβει: ενώ μπορούν όλα να χωρέσουν ανάμεσα στους τοίχους του σπιτιού όπως χώρεσαν μέχρι τώρα τόσα και τόσα, από φωνές, ξυλοδαρμούς και απιστίες, γιατί εκτιθέμεθα στα μάτια της κοινωνίας και την κάθε γυναικούλας που θα πετάξει τη κακία της: " δηλαδή τώρα η κόρη σας μένει μόνη;"
Και να η αμηχανία της οικογένειας και να η μουρμούρα για τους φίλους τους οποίους κάλεσες προχθές ή το αισθημα.. και που θα το σχολιάσει η γειτονιά…
Η στάση των άλλων
Αλλά τα προβλήματα της μοναχικής και ιδιαίτερα μιας χωρισμένης κοπέλας δεν σταματούν εδώ. Ο λεγόμενος κοινωνικός περίγυρός, βαθιά διαποτισμένος από τις πατριαρχικές αντιλήψεις, ενοχλείται στη θέα μιας τέτοιας θηλυκής εξέγερσης, και για να τη διαβάλει τη ντύνει με τη δική του ερμηνεία.
".. την ετικέτα της εύκολης σου κολλάνε σε κάθε βήμα. Μόλις σε συστήσουν σ' έναν άντρα σαν εργένισσα, ή διαζευγμένη αμέσως ξυπνάει μέσα του ο πλέει - μπόι". Δεν είναι μονάχα η απουσία ενός άντρα από το σπίτι, αλλά και πεποίθηση ότι ή όλη κατάσταση ευνοεί τα σχέδια μιας .. βολικής εγκατάστασης.
Και όταν τους εξηγήσεις ότι είναι συνειδητή η επιλογή σου να παραμείνεις μόνη, όχι λόγω της ανάγκης για ερωτική ελευθερία αλλά είτε για να σπάσεις τα πνιγηρά δεσμά της οικογένειας, είτε γιατί χώρισες μετά από ένα βιαστικό, νεανικό γάμο και θέλεις να έχεις τη δική σου προσωπική ζωή "μακριά' από το πατρικό σου , σε βλέπουν παράξενα σαν να ήρθες από άλλον πλανήτη.
Καλά τι κακό υπάρχει σ' αυτό που κάνω και όταν τους πω ότι μένω μόνη αντιδρούν έτσι, αναρωτιούνται πολλές εργένισσες φίλες;
Δύσκολος δρόμος
Τίποτα κακό δεν υπάρχει. Ή μάλλον υπάρχει. Υπάρχει ένα ακόμα πλήγμα στον αντρικό εγωισμό που δεν δέχεται ότι η γυναίκα είναι ένα αυτόνομο, αυτοδύναμο πλάσμα και μπορεί να ζήσει χωρίς να έχει ανάγκη την κηδεμονία του άντρα. Έχει ανάγκη τον άντρα όπως έχει και ο άντρας ανάγκη τη γυναίκα, όχι για να είναι κηδεμόνας ο ένας στον άλλο, αλλά να αλληλοσυμπληρώνονται μεταξύ τους. Έχει ανάγκη τον άντρα για να της προσφέρει το τρυφερό χάδι, τον έρωτα, την αφοσίωση του και τη στοργή του, αλλά δεν έχει ανάγκη τον δεσποτισμό του, την ειρωνεία και την παγερή αδιαφορία του…
Το να θέλει ένας άνθρωπος να ζήσει μόνος είναι αναφαίρετο δικαίωμα του. Η μοναξιά κρύβει μεγάλες πίκρες και δυσκολίες και ο δρόμος της είναι σκληρός και δύσβατος. Μα είναι ένας δρόμος που έχει να προσφέρει πλούσιες εσωτερικές εμπειρίες και οδηγεί στην ωριμότητα. Και δεν είναι ψέμα αν πω ότι προτιμώ αυτό το δρόμο παρά εκείνο της εικονικής συμβίωσης και οικογένειας.
* Το άρθρο μου αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αλήθεια τον Αύγουστο 1998
Comentários